Josef Sudek (1896-1976)
Ο «ποιητής της Πράγας» Αυτός είναι ο τίτλος που έδωσαν στον μεγάλο φωτογράφο.
Τον αξίζει αυτόν τον τίτλο ο Sudek. Τον κέρδισε με απίστευτη επιμονή και αγάπη για την ζωή.
Ο Sudek γεννήθηκε το 1896 σε μικρό χωριό έξω από την Πράγα.
Υπήρξε κακός μαθητής. Οι φίλοι του τον πείραζαν και του έλεγαν πως «είτε θα καταλήξει στην αγχόνη , είτε θα γίνει βοσκός»
Αποφασίζει να γίνει βιβλιοδέτης και στα δεκαεπτά του χρόνια αποκταει το σχετικό δίπλωμα. Παράλληλα αρχίζει να ασχολείται και με τη φωτογραφία.
Έχει βγάλει κάπου 150 φωτογραφίες με μια μικρή μηχανή όταν τον καλούν στον στρατό. Ο Sudek είχε την ατυχία να πάει στρατιώτης στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Λίγο αργότερα , στο Ιταλικό μέτωπο , χάνει όλο το δεξί του χέρι.
Δεν παραπονέθηκε ποτέ για αυτό. Αντιθέτως είπε : «Ευτυχώς που έχασα το χέρι μου. Θα ήταν πολύ χειρότερα αν είχα χάσει το κεφάλι μου»
Ο Sudek ήταν ένας άνθρωπος απλός. Πάντα με χιούμορ και καλή διάθεση.
Από την άλλη δεν εξωτερίκευε τα βαθύτερα αισθήματα του. Για αυτά φρόντιζαν οι φωτογραφίες του.
Γυρνάει λοιπόν από τον πόλεμο , και ανάπηρος πια , δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει να ασχολείται με την βιβλιοδεσία. Την εγκαταλείπει και στρέφεται αποκλειστικά στη φωτογραφία.
Το 1922 γίνεται δεκτός στη σχολή γραφικών τεχνών για να σπουδάσει φωτογραφία.
Τρία χρόνια αργότερα , ιδρύει μαζί με άλλους δυο φίλους του , την «Ένωση Τσεχικής Φωτογραφίας»
Κάποια στιγμή λοιπόν , ιδρύεται στην Πράγα μια ένωση καλλιτεχνών , η οποία μεταξύ άλλων , εκδίδει ένα περιοδικό , το οποίο φιλοξενεί φωτογραφίες του Sudek.
Εκεί δημοσιεύει φωτογραφίες από τον καθεδρικό ναό της Πράγας.
Οι φωτογραφίες αρέσουν και γίνεται διάσημος.
Ο Sudek είχε την τύχη να παρακολουθήσει – φωτογραφικά- το τελείωμα του χτισίματος του ναού.
Ο καθεδρικός είχε ξεκινήσει να χτίζεται το μεσαίωνα και ολοκληρώθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα. Έτσι ο Sudek πέτυχε μια σπάνια ατμόσφαιρα. (πέντε χρόνια φωτογράφιζε το ναό.)
Το 1933 , ο κάνει την πρώτη ατομική έκθεση και από εκεί και πέρα ακολουθούν πλήθος εκθέσεων , μέσα και έξω από την πατρίδα του. Γίνεται παντού γνωστός. (υπόψη πως βγήκε από τη χώρα του μόνο μια φορά , για να κάνει ένα ταξίδι στην Ευρώπη)
Όμως τον κυνηγάει ο πόλεμος. Έρχεται και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Έρχεται και η γερμανική κατοχή της Τσεχοσλοβακίας.
Ο Sudek «αποτραβιέται»
Πρακτικοί λόγοι τον αναγκάζουν να ασχοληθεί με μικρές σκηνές από το σπίτι του , από τις αυλές φίλων του , ή με νεκρές φύσεις.
Αξιοσημείωτη είναι η ικανότητα του να αναδεικνύει την μυστική ζωή των πραγμάτων.
Η ικανότητα του να μεταμορφώνει τα άψυχα αντικείμενα σε κάτι σημαντικό.
Δεν είναι καθόλου απλό αυτό. Ο σκοτεινός και εσωτερικός φωτογράφος , μελέταγε για ώρες τα αντικείμενα που φωτογράφιζε.
Είπε κάποτε (αναφερόμενος στον φίλο του Ruzicka)
«Εκείνη την εποχή δεν ήξερα ακόμα ότι όλο το μυστήριο έγκειται στα σκοτεινά μέρη, στις σκιές. Ο Ruzicka μού έλεγε συχνά: να εκθέτεις για τις σκιές, τα υπόλοιπα έρχονται μόνα τους. Είχε δίκιο. Αλλά δεν ήξερα ακόμα με ποια τεχνική θα μπορούσα να το κατακτήσω αυτό».
Έλεγε επίσης :
«Τα πάντα γύρω μας, είτε ζωντανά είτε άψυχα, μπορούν να προσλάβουν στα μάτι ενός τρελού φωτογράφου ποικίλες όψεις, έτσι που ένα φαινομενικά άψυχο αντικείμενο, ζωντανεύει μέσα από το φως ή από το περιβάλλον του. Κι αν ο φωτογράφος έχει λίγο μυαλό στο κεφάλι του, τότε ίσως μπορεί να συλλάβει κάτι απ’ όλα αυτά. Υποθέτω ότι αυτό είναι που ονομάζουμε λυρισμό».
Εντύπωση δημιουργεί η παρακάτω φράση του
«Πιστεύω πολύ στο ένστικτο. Είναι λάθος να το αποκοιμίζουμε προσπαθώντας να γνωρίζουμε τα πάντα».
Στις φωτογραφίες του σπανίως συναντάμε ανθρώπους.
Αυτό δεν ήταν ακριβώς επιλογή του.
Ο Sudek δούλευε με βαριές μηχανές . Έβαζε το πιο κλειστό διάφραγμα που είχε και περίμενε με τις ώρες να βρει το κατάλληλο φως
Ο ίδιος έλεγε γελώντας
«Γι αυτό δεν υπάρχουν άνθρωποι στις φωτογραφίες μου. Ακόμα και αν υπάρχουν μερικοί στην αρχή, ώσπου να τελειώσω τη λήψη έχουν πια φύγει».
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Ρωξάνη Κίτσιου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου